Әлихан Бөкейханның туғанына 155 жыл

Бүгін қазақтың көрнекті мемлекет және қоғам қайраткері, ғалым, публицист, «Алаш» партиясы көшбасшыларының бірі Әлихан Бөкейханның туғанына 155 жыл толды.

Ә. Бөкейхан мен оның жақын серіктестері А. Байтұрсыновтың, М. Дулатовтың, Ж. Ақпаевтың, М. Тынышпаевтың, Х.  Досмұхамедовтың және басқа да көптеген көрнекті қайраткерлердің қоғамдық, ғылыми және саяси қызметі қазіргі мемлекеттілікті қалыптастыру жолындағы алғашқы тарихи және тәуелсіз қозғалыс болды.

Әлихан Бөкейхан 1866 жылы 5 наурызда Семей облысы Қарқаралы уезінің Тоқырауын болысының №7 ауылында (қазіргі Қарағанды облысы) дүниеге келген. 1890 жылы Омбы техникалық училищесін бітірген. 1890-1894 жылдары Санкт-Петербургтегі Орман институтының экономикалық факультетінде оқыды. Оқуды бітіргеннен кейін Омбы қаласындағы ауылшаруашылық училищесінде математика пәнінің мұғалімі болып жұмыс істеді.

1893 жылы Ә. Бөкейханның саяси, экономикалық және әдеби үйірмелердегі белсенді қызметі басталды. Осы кезде 27 жастағы белсенді Бөкейханның есімі «саяси сенімсіз» деген қара тізімге енеді. Осы уақытта Әлихан Нұрмұхамедұлы бүкіл дала өлкесінің ұлттық қозғалысының көшбасшысы болады. Ә. Бөкейхан бастаған қазақ зиялылары елде жаңа сипат, жаңа өрлеу ала бастаған ұлттық қозғалысқа саналылық, ұйымдасқан сипат беру жолдарын қарастырды.

Қазіргі уақытта Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті Н.Ә. Назарбаевтың оң жағалауда орналасқан бұрынғы резиденциясы Елбасы кітапханасының музейінде арнайы экспозиция бар. Онда авторлардың бірі Әлихан Бөкейхан болған «Қарқаралы петициясы» көшірмесі ерекше орын алады. 14 500 адам қол қойған құжатта халық қазақ отырған жерлердің қазақтың меншігі болып саналатынын патша өкіметінен мойындауды, қазақ балалары білім алатын барша бастауыш мектептерге ана тілі мен жазуын енгізуді, қазақ тілінде газет шығарып, іс қағаздарын қазақ тілінде жүргізуді талап етті.

Осы кезеңде Ә.Н. Бөкейханның белсенді саяси қызметі басталды. Ол Орыс географиялық қоғамы Батыс-Сібір бөлімшесінің толық мүшесі болды. 1905 жылдың күз айында ғалым-публицист Семей облысы қазақтарының атынан Ресей патшалығына 1-ші Мемлекеттік думаға депутат болып сайланады.

Әлихан Бөкейхан сол кезде тарап кеткен дума мүшелерінің артынан Финляндияның Выборг қаласына келеді. Выборг үндеуіне қол қояды. Сол үшін жазаланып, 3 айға Семей түрмесіне жабылады, алайда оны абақтыда 8 ай ұстайды. Босатылғаннан кейін Бөкейхан Самарыға жер аударылып, онда 1908 жылдан бастап 1917 жылғы ақпан төңкерісіне дейін болды.

Ақпан төңкерісінен кейін Ә.Бөкейхан қазақ халқының ұлт-азаттық күресіне белсене қатысты. Ә.Бөкейхан төрағалық еткен «Алаш» партиясын құру үшін жаңа жағдайлар қолайлы болды. Партия мүшелерінің саны 1917 жылға қарай 5 мыңға жетті. Көп ұзамай партия бағдарламасының жобасы әзірленді, оның бірінші тармақтарында: Ресей федеративтік демократиялық республикасының құрамында Қазақ автономиясын құру; барлық ұлттар үшін тең құқықтар; шіркеуді мемлекеттен бөлу, прогрессивті табыс салығын енгізу, ана тілінде тегін оқытуды қамтамасыз ету және басқалар болды.

1917 жылдың желтоқсанында екінші жалпықазақ съезі Алаш автономиясы жарияланып, Әлихан Бөкейхан алғашқы Қазақ республикасының тұңғыш төрағасы (президенті) болып сайланады. Алайда, Алаш автономиясының тарихы ұзақ болған жоқ, оны 1920 жылдың наурызында большевиктер жойды. Үш жыл ішінде алғашқы қазақ мемлекеттілігі қиын сынақтардан өтті. Большевиктердің толық жеңісінен кейін және Кеңес үкіметі орнағаннан кейін алаш ордашылар кеңес билігін мойындады. Алайда, олар 20-30 жылдары қуғындалып, ату жазасына кесілді. 

1937 жылы 26 маусымда Ә. Бөкейхан тұтқындалады. Тергеу үш айға созылып, 1937 жылы 27 қыркүйекте  сот өтті. Қазақ даласының көрнекті ұлы Әлихан Бөкейхан «террористік ұйымға» қатысы бар деген айыппен «ең жоғары қылмыстық жаза – ату жазасына» кесілді. Сол күні үкім орындалды. Әлихан Бөкейхан 71 жаста еді. Қазақтың көрнекті қайраткерін ақтауға жарты ғасыр өткеннен кейін қол жеткізілді. 1989 жылы 14 мамырда КСРО Жоғарғы сотының қаулысымен Әлихан Нұрмұхамедұлы  кінәсіз деп танылды.

Әлихан қараңғылық пен надандықтың шырмауында отырған халқына білім мен мәдениет керегін ұғып, елдің тұрмысын, мәдениетін, білімін көтеруді өзінің алдына мақсат етіп қояды. Ол ұлттық идеяның негізгі қағидаларын қалыптастырды.

Қазақстан тарихының осы кезеңін талдай келе, Қазақстанның Тұңғыш Президенті – Елбасы Н.Ә. Назарбаев өз сөзінде былай деді: «ХХ ғасырдың алғашқы ширегіндегі Қазақстанның қоғамдық саяси өміріндегі Алаш партиясының алатын орны мен қызметін зерттеу Отандық тарихымыздың ең өзекті мәселелерінің бірі. Өйткені, кезінде «Алаш» партиясының жетекшілері ұсынған қағидалары күні бүгінге дейін өз маңызын сақтап отыр».

Қазақтың көрнекті мемлекет және қоғам қайраткері Әлихан Бөкейханның 155 жылдығы Қазақстан Республикасы Тәуелсіздігінің 30 жылдығымен тұспа-тұс келді. Мемлекет басшысы Қ.К. Тоқаев Қазақстан Тәуелсіздігінің 30 жылдығын мерекелеуге дайындық жөніндегі мемлекеттік комиссияның бірінші отырысында атап өткендей, мерейтойлық жылдағы мерейтойлық іс-шаралар халыққа рухани серпіліс әкелуі тиіс.

«Ол – халқымыздың біртуар перзенті, Алаш қозғалысының негізін қалаушы. ХХ ғасыр басында Әлихан бастаған қазақ зиялылары ұлттық мүдде жолында аянбай еңбек етіп, мемлекетшілдіктің озық үлгісін көрсетті», — деп атап өтті  Қазақстан Президенті.

Елбасы кітапханасының кітап қорында  Ә.Н. Бөкейханның өмірі мен «Алаш» партиясының негізін қалаушылар туралы баяндайтын бірқатар басылымдар жинақталған. Олардың арасында Н. Мартыненконың «Алашорда», Т.Жұртбайдың «Алаш қозғалысы», Х.Есенқарақызының «Ақ жол»  25 томдық жинағы бар. 

300 комментариев для “Әлихан Бөкейханның туғанына 155 жыл”

  1. To each one of the Secretaries of State with a personal title at the head of the letter and with a personal ending to each letter cialis from usa pharmacy medicines to treat erectile dysfunction or pulmonary arterial hypertension; drugs to treat high blood pressure or a prostate disorder; an antibiotic such as clarithromycin, erythromycin, rifampin, or telithromycin; antifungal medicine such as ketoconazole or itraconazole; medicine to treat HIV AIDS, such as ritonavir and others; or seizure medicine such as carbamazepine or phenytoin
  2. conceived, designed and performed the experiments, analyzed and interpreted the data, wrote the manuscript, acquired funding, and supervised the research does nolvadex lower estrogen Surprisingly, in a previous Cochrane review 71 the same authors concluded that progesterone had a significant positive effect on live birth rate compared to placebo, although in both reviews the effect of progesterone on the live birth derived from the results of a single study
  3. canadian pharmacy meds best value pharmacy or buying drugs from canada http://kpolston.com/__media__/js/netsoltrademark.php?d=drugs1st.com safe canadian pharmacy [url=http://jonengum.net/__media__/js/netsoltrademark.php?d=drugs1st.com]reputable canadian online pharmacy[/url] best european online pharmacy and [url=http://www.sanclick.com/member.php?535635-Barryfrite&s=3df3321cd82f423e8b7105dc107b13ac]canadian pharmacy oxycodone[/url] best no prescription pharmacy
  4. canadian family pharmacy canada pharmacy reviews or canada drugs reviews http://lebanonflm.net/__media__/js/netsoltrademark.php?d=drugs1st.com п»їcanadian pharmacy online [url=http://latter-dayflicks.com/__media__/js/netsoltrademark.php?d=drugs1st.com]internet pharmacy mexico[/url] reputable indian pharmacies and [url=https://forexforum.cz/members/69598-lannyprula?s=4f65c8da45f45fd9440c15cfb04afb7c]online pharmacy delivery usa[/url] my canadian pharmacy review
  5. canadian pharmacy levitra value pack online pharmacy in germany or best rx pharmacy online http://soloayuda.com/__media__/js/netsoltrademark.php?d=drugs1st.com foreign pharmacy online [url=http://thearizonaprocessserver.com/__media__/js/netsoltrademark.php?d=drugs1st.com]pharmacy delivery[/url] canadian pharmacy world coupon code and [url=http://www.neworleansbbs.com/home.php?mod=space&uid=27726]canadian pharmacy 24h com safe[/url] legitimate canadian online pharmacies
  6. can i buy zithromax over the counter in canada where can i buy zithromax capsules or zithromax 250mg http://carolyndishman.com/__media__/js/netsoltrademark.php?d=zithromax1st.store zithromax online pharmacy canada [url=http://scottglucas.com/__media__/js/netsoltrademark.php?d=zithromax1st.store]zithromax for sale 500 mg[/url] zithromax 500mg over the counter and [url=https://quantrinet.com/forum/member.php?s=b4cc56342dad598970aff0219af7d86f&u=285624]buy zithromax 1000mg online[/url] zithromax over the counter
  7. cheapest 40 mg doxycycline buy doxycycline over the counter uk or 40mg doxycycline http://jungledrums.com/__media__/js/netsoltrademark.php?d=doxycycline1st.store doxycycline 100mg price in india [url=http://dashlove.biz/__media__/js/netsoltrademark.php?d=doxycycline1st.store]how to get doxycycline without prescription[/url] doxycycline purchase and [url=http://www.sanclick.com/member.php?537273-invaptive&s=e5dcf94460a97c4b58d421ce0329f3ac]buy doxycycline australia[/url] buy doxycycline 100mg capsules
  8. amoxicillin online purchase buy amoxicillin online cheap or can i buy amoxicillin online http://www.complexcarehospitals.org/__media__/js/netsoltrademark.php?d=amoxil1st.store buy amoxicillin 500mg online [url=http://www.rgrantartworks.com/__media__/js/netsoltrademark.php?d=amoxil1st.store]amoxicillin order online no prescription[/url] amoxicillin 500 mg price and [url=http://www.sanclick.com/member.php?537264-Poichola&s=bd9ec97bbe9254ec9c0a14858aa71cf9]how to buy amoxicillin online[/url] order amoxicillin no prescription
  9. order zithromax over the counter zithromax capsules australia or zithromax 500mg http://sevenseasrewardsplus.com/__media__/js/netsoltrademark.php?d=zithromax1st.store generic zithromax medicine [url=http://vitalleaders.net/__media__/js/netsoltrademark.php?d=zithromax1st.store]can i buy zithromax over the counter[/url] buy zithromax online and [url=http://www.sanclick.com/member.php?537266-Rageinele&s=c284038154e94399bf79d6625cbd061a]buy zithromax[/url] where to get zithromax over the counter
  10. prednisone 20mg online without prescription buy prednisone tablets uk or where can i buy prednisone online without a prescription http://rhomebiz.com/__media__/js/netsoltrademark.php?d=prednisone1st.store prednisone over the counter cost [url=http://thehertogfoundation.net/__media__/js/netsoltrademark.php?d=prednisone1st.store]prednisone buy[/url] prednisone and [url=https://slovakia-forex.com/members/151997-haumnoums?s=f3ebc9af6e89928ef7b3f653d2c70c1a]prednisone 2.5 mg cost[/url] 20 mg prednisone tablet
  11. purchase amoxicillin 500 mg amoxicillin price without insurance or can you buy amoxicillin over the counter http://designingbanks.org/__media__/js/netsoltrademark.php?d=amoxil1st.store buy amoxicillin 500mg canada [url=http://funnyloco.com/__media__/js/netsoltrademark.php?d=amoxil1st.store]price for amoxicillin 875 mg[/url] generic amoxicillin and [url=https://forexforum.cz/members/69705-tartfrula?s=5c1c766d299a40a829fa4f47f21d9463]medicine amoxicillin 500mg[/url] amoxicillin 500mg price
  12. generic doxycycline doxycycline 200mg price or how to get doxycycline cheap http://niceshoes.info/__media__/js/netsoltrademark.php?d=doxycycline1st.store order doxycycline [url=http://freesmartcreditreport360.com/__media__/js/netsoltrademark.php?d=doxycycline1st.store]doxycycline hyclate capsules[/url] doxycycline coupon and [url=http://www.sanclick.com/member.php?537273-invaptive&s=65e0480da258046957459939f341caab]doxycycline uk pharmacy[/url] how to buy doxycycline without a prescription
  13. buy zithromax online cheap buy zithromax online cheap or average cost of generic zithromax http://skylightcuenta.info/__media__/js/netsoltrademark.php?d=zithromax1st.store buy zithromax no prescription [url=http://www.chopindownload.us/__media__/js/netsoltrademark.php?d=zithromax1st.store]zithromax 250mg[/url] buy zithromax without prescription online and [url=https://forexforum.cz/members/69708-hahgignee?s=f23616e569846d6c50355c0f4e731469]zithromax cost australia[/url] how to get zithromax over the counter
  14. prednisone pack prednisone 5 tablets or prednisone online pharmacy http://opticom.us/__media__/js/netsoltrademark.php?d=prednisone1st.science buy prednisone online uk [url=http://mobilephonecontracts.com/__media__/js/netsoltrademark.php?d=prednisone1st.science]20 mg prednisone tablet[/url] 10 mg prednisone and [url=https://slovakia-forex.com/members/152379-lyncnawl?s=be7da26c15dd166faf31b437a68daf5f]buy prednisone with paypal canada[/url] prednisone 3 tablets daily
  15. buy prednisone without rx 10 mg prednisone tablets or prednisone cost canada http://945superestrella.com/__media__/js/netsoltrademark.php?d=prednisone1st.science can you buy prednisone without a prescription [url=http://fcbuyer.com/__media__/js/netsoltrademark.php?d=prednisone1st.science]prednisone online paypal[/url] prednisone brand name in india and [url=https://slovakia-forex.com/members/152379-lyncnawl?s=55046f165c0b6ea26aa07d90759219dc]buying prednisone without prescription[/url] where can i order prednisone 20mg
  16. clomid tablet price india clomid buy online cheap uk or where can i buy clomid tablets in south africa http://vegaspoolpussy.com/__media__/js/netsoltrademark.php?d=doxycycline1st.store clomid online order [url=http://fortlauderdalecondos.info/__media__/js/netsoltrademark.php?d=doxycycline1st.store]clomid 50mg tablets[/url] where to buy clomid online and [url=http://www.lntoxicated.com/home.php?mod=space&uid=177226]clomid price in india online[/url] clomid 50mg tablets cost
  17. rate canadian pharmacies canadian pharmacy cheap or ed drugs online from canada http://elleolson.com/__media__/js/netsoltrademark.php?d=canadianpharmacy.icu canada pharmacy online legit [url=http://www.general-levitation.com/__media__/js/netsoltrademark.php?d=canadianpharmacy.icu]canadian pharmacy[/url] cheap viagra canadian pharmacy and [url=http://raovatsoctrang.com/member.php?u=6714356]canadian pharmacy 1 internet online drugstore[/url] safe online pharmacies in canada
  18. global pharmacy plus canada no prescription rx medicine or canada pharmacies online prescriptions http://formulago.com/__media__/js/netsoltrademark.php?d=withoutprescriptions.store mexican pharmacy online [url=http://daylilysyellowredorangepurple.com/__media__/js/netsoltrademark.php?d=withoutprescriptions.store]best canadian prescription prices[/url] overseas pharmacies shipping to usa and [url=http://www.1moli.top/home.php?mod=space&uid=82365]reputable canadian mail order pharmacies[/url] canada pharmacy online no prescription
  19. prescription medication from india generic ed pills from india or cheap generic drugs from india http://stephanyandcompany.com/__media__/js/netsoltrademark.php?d=indiapharmacy.store india online pharmacy [url=http://tedxtravel.org/__media__/js/netsoltrademark.php?d=indiapharmacy.store]legitimate online pharmacies india[/url] generic pill shop and [url=https://tc.yuedotech.com/home.php?mod=space&uid=240463]legitimate online pharmacies india[/url] india online pharmacy
  20. canadian pharmacy for viagra cheap canadian pharmacy or canadian pharmacy http://michaelsmilitary.com/__media__/js/netsoltrademark.php?d=canadianpharmacy.icu buy prescription drugs from canada [url=http://amedrapharma.net/__media__/js/netsoltrademark.php?d=canadianpharmacy.icu]canadian pharmacy[/url] legitimate canadian pharmacy and [url=http://bbs.zhizhuyx.com/home.php?mod=space&uid=6561888]canadian pharmacy store[/url] vipps approved canadian online pharmacy
  21. canadian pharmacy no scripts canadian drug pharmacy or legit canadian online pharmacy http://camanabaydartrealty.com/__media__/js/netsoltrademark.php?d=canadianpharmacy.icu canadianpharmacyworld com [url=http://urspiders.org/__media__/js/netsoltrademark.php?d=canadianpharmacy.icu]canadian pharmacy india[/url] canadian pharmacies online and [url=http://www.emsxl.com/home.php?mod=space&uid=179055]viagra online canadian pharmacy[/url] canadian pharmacy online
  22. diflucan over the counter best appetite suppressant over the counter or over the counter bladder control http://itvcollege.com/__media__/js/netsoltrademark.php?d=drugsoverthecounter.shop over the counter oral thrush treatment [url=http://bq—3b4biy62.org/__media__/js/netsoltrademark.php?d=drugsoverthecounter.shop]what is the best over-the-counter anti-inflammatory for dogs[/url] over the counter water pills and [url=https://nashdom.club/phpbb/memberlist.php?mode=viewprofile&u=46372]over the counter cough medicine[/url] epinephrine over the counter
  23. best over the counter hair color viagra over the counter or strongest over the counter muscle relaxer http://dolcidelights.com/__media__/js/netsoltrademark.php?d=drugsoverthecounter.shop over the counter blood pressure medicine [url=http://chromehearts.biz/__media__/js/netsoltrademark.php?d=drugsoverthecounter.shop]best appetite suppressant over the counter[/url] strongest over the counter pain reliever and [url=http://property.malaysiamostwanted.com/profiles/gjhjibir]instant female arousal pills over the counter[/url] clobetasol cream over the counter
  24. best over the counter weight loss pills best over the counter sleep aid or where can i buy viagra over the counter http://www.google.st/url?q=http://drugsoverthecounter.com over the counter medicine for anxiety and stress [url=http://apa.jansgalleries.com/__media__/js/netsoltrademark.php?d=drugsoverthecounter.com]strongest over the counter diuretic[/url] over the counter steroid cream and [url=http://zgtxcc.com/space-uid-731171.html]econazole nitrate cream over the counter[/url] over the counter ear infection medicine
  25. over the counter heartburn medicine best appetite suppressant over the counter or best over the counter acne treatment http://stltaxdocs.com/__media__/js/netsoltrademark.php?d=drugsoverthecounter.shop walgreens sleep aids over the counter [url=http://ecexpress.us/__media__/js/netsoltrademark.php?d=drugsoverthecounter.shop]best over the counter nausea medicine[/url] over the counter yeast infection and [url=http://mail.trpg.org.hk/forum/home.php?mod=space&uid=12576536]best over the counter cold medicine[/url] over the counter drugs
  26. what can you give a dog for pain relief over the counter? best ed pills over the counter or nystatin cream over the counter http://printbear.org/__media__/js/netsoltrademark.php?d=drugsoverthecounter.com is plan b over the counter [url=http://www.andiamo.biz/__media__/js/netsoltrademark.php?d=drugsoverthecounter.com]over the counter pink eye drops[/url] best ed pills over the counter and [url=http://zgtxcc.com/space-uid-731234.html]appetite suppressants over the counter[/url] over the counter anti inflammatories
  27. over the counter stocks silvadene cream over the counter or epinephrine over the counter http://acs-esg.com/__media__/js/netsoltrademark.php?d=drugsoverthecounter.shop over the counter herpes medication [url=http://genomer.com/__media__/js/netsoltrademark.php?d=drugsoverthecounter.shop]over the counter anti nausea medication[/url] over the counter blood pressure medicine and [url=https://www.tongchengdl.com/home.php?mod=space&uid=636217]uhc over the counter essentials 2019[/url] over the counter antibiotic
  28. over the counter heartburn medicine best over the counter diet pills or over the counter bladder control http://thegmbuilding.com/__media__/js/netsoltrademark.php?d=drugsoverthecounter.shop over the counter medication for uti [url=http://centralindiananbc.com/__media__/js/netsoltrademark.php?d=drugsoverthecounter.shop]over the counter pink eye medicine[/url] over the counter pill identifier and [url=http://www.dscm.com.cn/home.php?mod=space&uid=592629]best over the counter teeth whitening[/url] over the counter essentials
  29. cialis generic 5mg Given the variable post marketing reporting rates for adverse effects, 15 the probability of an increased recognition of such effects soon after starting a new medication particularly effects described in the product labeling, and the likely bias in favor of reporting more clinically severe effects, we could not estimate the average time from the start of treatment to the onset of esophagitis or calculate the true incidence of serious and severe adverse esophageal effects

Добавить комментарий для Stephenlof Отменить ответ

Ваш адрес email не будет опубликован. Обязательные поля помечены *